DigimonitorPowered by 200 OK
3 jaar monitoring: 3% aantoonbaar toegankelijk
Laatste update: 27-09-2023 12:00
Slechts 3% van de websites en apps van de Nederlandse overheid zijn volgens eigen opgave aantoonbaar toegankelijk voor mensen met een beperking. Maar hoe betrouwbaar is dit cijfer? Het team van 200 OK heeft dit jaar de verklaringen nader bekeken.
Overheidsinstanties moeten meer aandacht besteden aan hun toegankelijkheidsverklaringen. Uit ons onderzoek blijkt dat 65% van de verklaringen verouderde of onvoldoende informatie bevat.
Goed nieuws is de komst van het Dashboard DigiToegankelijk. Dit geeft de overheid beter inzicht in de websites en apps waarvoor ze een toegankelijkheidsverklaring moet maken. Ook werkt het team van Digitoegankelijk aan verbetering door ondersteuning en werkt het aan toezicht.
Overheidsinstanties moeten hun toegankelijkheidsverklaringen beter bijhouden. Uit ons onderzoek blijkt namelijk dat in 65% van de verklaringen een of meer onderdelen niet in orde is. Dit jaar hebben we onze aandacht gericht op de kwaliteit van de toegankelijkheidsverklaringen. Overheidsinstanties moeten onderbouwen dat ze voortdurend aan toegankelijkheid werken. Instanties moeten dan ook minimaal 1 keer per jaar hun toegankelijkheidsverklaringen bijwerken. Veel verklaringen bevatten verouderde of onvolledige informatie.
Van de 4662 verklaringen heeft ...
Van de 1719 verklaringen met een B-status heeft ...
Van de 2107 verklaringen met een A- of B-status heeft ...
Van de 1139 verklaringen met een C-status heeft ...
Wij schatten in dat overheidsinstanties voor 11600 websites en apps een toegankelijkheidsverklaring moeten maken. Dit getal baseren we op onze volledige verzameling websites en apps van overheidsinstanties en de gepubliceerde verklaringen. In het dashboard van Digitoegankelijk is deze verzameling medio 2023 toegevoegd. Inmiddels zijn een deel van de websites en apps zichtbaar in het dashboard met een status E. Instanties hebben hiervan vastgesteld dat ze verantwoordelijk zijn voor de toegankelijkheid. Dat aantal zal de komende maanden nog groeien. Als je mogelijk verantwoordelijk bent voor een website of app maar geen verklaring aanmaakt, verschijnt de website of app toch in het dashboard met status E: Geen verklaring.
In onderstaande tabel staan de aantallen verklaringen uit het register sinds 2020 uitgesplitst in de status A, B, C en D.
| Verklaring | 23-09-2020 | 21-09-2021 | 23-09-2022 | 23-09-2023 |
|---|---|---|---|---|
| Status A | 75 | 192 | 303 | 388 |
| Status B | 330 | 927 | 1432 | 1719 |
| Status C | 858 | 1153 | 1066 | 1139 |
| Status D | 420 | 730 | 850 | 1416 |
Structurele druk op overheidsinstanties en aandacht voor digitale toegankelijkheid op bestuurlijk niveau is noodzakelijk. In onderstaande grafiek tonen we het totaal aantal gepubliceerde verklaringen sinds 2020. In 2020 met de introductie van het register en invulassistent is een scherpe stijging zichtbaar van het aantal verklaringen. In mei 2023 is het dashboard van Digitoegankelijk live gegaan wat ook weer voor een sterkere stijging zorgt. Door dit dashboard hebben overheidsinstanties beter inzicht in de websites en apps waarvoor zij verantwoordelijk zijn. Tussen 2021 en 2023 is duidelijk dat zonder druk en aandacht de stijging van het aantal statussen A, maar ook van het aantal verklaringen afvlakt. Ook zijn er overheidsinstanties die nog steeds geen verklaring van hun belangrijkste digitale kanaal hebben gemaakt.
| Datum | Aantal verklaringen |
|---|---|
| juli 2020 | 101 |
| september 2020 | 1683 |
| maart 2021 | 2577 |
| september 2021 | 3002 |
| maart 2022 | 3370 |
| september 2022 | 3651 |
| maart 2023 | 3944 |
| september 2023 | 4662 |
Bij 10 gemeenten ontbreekt de verklaring van de hoofdwebsite in het register en ook op de website is de verklaring onvolledig. Enkele gemeenten zijn hun verklaring aan het bewerken en die komen binnenkort vast weer live. Van een paar gemeenten ontbreekt structureel de verklaring. In 2021 waren er nog 30 gemeenten die geen (goede) verklaring hadden gemaakt van hun hoofdwebsite. Bij de provincies hebben alle provincies minimaal een verklaring aangemaakt voor de hoofdwebsite. Bij een provincie staat deze offline, maar dat komt waarschijnlijk omdat er aan een update van de verklaring wordt gewerkt. Bij de waterschappen ontbreekt er bij 1 instantie de verklaring voor de hoofdwebsite.
De status van eerder gecontroleerde websites:
Het inloggen met DigiD voldoet niet aan de wettelijke eisen. Op 23 september 2023 was er geen verklaring of onderzoeksrapport beschikbaar over de digitale toegankelijkheid van digid.nl/inloggen. Wij hebben geconstateerd dat het laatste onderzoeksrapport ruim 3 jaar geleden is gepubliceerd. Nergens in de bijbehorende verklaring kwam naar voren dat aan toegankelijkheid werd gewerkt. Eerder dit jaar is de verklaring automatisch van status B naar D gegaan. Erger nog; wij hebben eerder dit jaar een quickscan uitgevoerd op digid.nl/inloggen. We constateerden nieuwe bevindingen die nog niet in het onderzoeksrapport beschreven staan. Omdat de reikwijdte van DigiD zo groot is zou het inloggen niet alleen aan de minimale eisen (WCAG 2.1) moeten voldoen. Maar zou naar onze mening ook alle best practices van toegankelijkheid toegepast moeten worden.
Op basis van jarenlang continu monitoring, de ingevulde verklaringen en onze verzamelde data kunnen we een scherpe inschatting maken van het mogelijk aantal websites, apps en verklaringen waarvoor overheden verantwoordelijk zijn.
DigiToegankelijk toont in het Dashboard DigiToegankelijk in de eerste grafiek een groter aantal bij websites en apps met een status D dan dat wij tonen in onze schema's. De handleiding van de invulassistent spreekt van de verzameling van webdomeinen, subdomeinen en/of deeldomeinen die een logisch geheel vormen voor de verklaring. De handleiding verwijst hiervoor naar de 'Scope of Applicability' van de Website Accessibility Conformance Evaluation Methodology (WCAG-EM). Omdat het invullen van een verklaring best veel tijd kost zijn sommige organisaties de D-verklaring als verzamel-verklaring gaan gebruiken. Op dit moment wordt dat nog tijdelijk door DigiToegankelijk geaccepteerd. In het Dashboard DigiToegankelijk is daarom gekozen om de items in D-verklaringen los te tellen.
200 OK telt een D-verklaring voor 1 ongeacht het aantal items dat in de verklaring staat. We hebben de D-verklaringen gescand en vonden 7 D-verklaringen met grote hoeveelheden webdomeinen waarbij we vermoeden dat die geen logisch geheel vormen. Zo'n verzameling kan je zien als verzamel-verklaring.
Voor dit onderzoek gebruiken we de openbare toegankelijkheidsverklaringen op toegankelijkheidsverklaring.nl. De peildatum is 23 september 2023. Tevens maken we gebruik van de openbare data op dashboard.digitoegankelijk.nl.
De verzameling unieke domeinnamen waaronder een website van een overheidsinstantie draait of domeinnamen waar overheden informatie hebben staan waarvoor ze verantwoordelijk zijn komen uit verschillenden bronnen:
Er zijn eerdere jaren diverse onderzoeksrapporten naar de digitale toegankelijkheid van de Nederlandse overheid uitgevoerd: